Umów wizytę
Często osoby będące na diecie odchudzającej, w pewnym momencie przestają efektywnie tracić masę ciała. Jest wiele teorii na temat przyczyn tego zjawiska. Może być to związane z efektem Plateau.
Efekt Plateau to czasowa stabilizacja masy ciała, po wcześniejszym intensywnym chudnięciu. Pomimo przestrzegania zasad zdrowej diety, utrzymywania deficytu kalorycznego i aktywności fizycznej waga stoi w miejscu. Jest to naturalna reakcja organizmu. Ważne jest, żeby się nie zniechęcać i przeczekać ten etap, co niestety jest trudne pod względem psychicznym dla osoby będącej na redukcji. Spadek motywacji jest w tym przypadku niezwykle częsty, jednak przetrwanie tego okresu będzie owocowało w przyszłości.
Odpowiednie zapotrzebowanie energetyczne obliczamy na podstawie podstawowej przemiany materii (PPM) i współczynnika aktywności fizycznej (PAL). Dzięki temu wiemy ile kalorii dostarczyć organizmowi, aby mógł redukować masę ciała. Zmniejszając kaloryczność diety organizm wspiera się rezerwami glikogenu, zmagazynowanymi w mięśniach i wątrobie. Spalając glikogen organizm zużywa dużo wody, dlatego efekty odchudzania na początku są szybko widoczne.
Jednak, po pewnym czasie organizm musi odpocząć, aby przyzwyczaić się do nowego stylu życia: zdrowej diety i większej aktywności fizycznej. Dostosowuje do nowego trybu życia metabolizm – spowalniając go, a tym samym powodując chwilowe zatrzymanie wagi. Długość trwania etapu plateau jest bardzo indywidualna.
To w tym etapie mamy do czynienia ze spalaniem tkanki tłuszczowej, co trwa wolniej niż utrata nadmiaru wody. Tkanka tłuszczowa produkuje leptynę – hormon sytości zmniejszający apetyt i hamujący uczucie głodu. Leptyna wysyła informacje do mózgu o zasobach energetycznych organizmu. Podczas długotrwałego odchudzania, a tym samym tracenia tkanki tłuszczowej następuje jej deficyt, co powoduje nastawienie organizmu na „przetrwanie cięższych czasów”. Organizm jest bardzo adaptacyjny i jest w stanie zmienić swoje zapotrzebowanie, żeby utrzymać homeostazę, powodując spowolnienie metabolizmu.
Spadek motywacji spowodowany efektem plateau niestety może prowadzić u niektórych osób do zaprzestania stosowania diety i powrotu do starych (niezdrowych) nawyków żywieniowych. Szybkie zwiększenie kaloryczności diety spowoduje efekt jo-jo, przez co osoba wraca do swojej starej masy ciała lub jeszcze większej niż przed zastosowaniem diety. Dlatego tak ważne jest przetrwanie tego etapu np. z pomocą motywacyjną ze strony dietetyka, a masa ciała zacznie spadać – wymaga to cierpliwości.
Niekiedy efekt plateau może być związany ze wzrostem tkanki mięśniowej, która jest cięższa niż tkanka tłuszczowa. A to jest pozytywne i pożądane zjawisko. Dlatego odchudzając się, warto być pod opieką dietetyka, który wykonuje analizę składu ciała, dzięki czemu można kontrolować zmiany zawartości mięśni i tłuszczu w organizmie.
Efekt plateau jest zjawiskiem naturalnym, powinniśmy starać się nie zniechęcać i przeczekać ten etap. Pomocne będzie wsparcie i motywacja innych osób. Ostatecznie będziemy sobie wdzięczni za silną wolę i wygraną walkę z efektem plateau.
1. Jean‐Philippe Chaput M.Sc. i wsp.: Psychobiological effects observed in obese men experiencing body weight loss plateau; 27 November 2006
2. Jennifer Schwartz, i wsp.: Pharmacotherapy in Conjunction with a Diet and Exercise Program for the Treatment of Weight Recidivism or Weight Loss Plateau Post-bariatric Surgery: a Retrospective Review; 28 November 2015
3. Jeffrey J. VanWormer i wsp.: Motivational Interviewing and Diet Modification: A review of the Evidence. Am. Assoc. of Diab. Edu. vol 30 (3) 2004 404-412.
4. Diana M Thomas i wsp.: Effect of dietary adherence on the body weight plateau: a mathematical model incorporating intermittent compliance with energy intake prescription; The American Journal of Clinical Nutrition, Volume 100, Issue 3, September 2014, Pages 787–795;
